PRAWA KONSUMENTA

 Na początek warto wyjaśnić kim w ogóle jest konsument w świetle prawa. 

KONSUMENT - jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej (nabywająca towar lub usługę) i robi to w celu bezpośrednio niezwiązanym z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową. 

Warto zatem znać swoje prawa, które w praktyce sprowadzają się przede wszystkim do kwestii: 

• zwrotu 
• reklamacji 

Zwrot jeśli zakupiliśmy towar nie na odległość (stacjonarnie) to tylko dobra wola sprzedawcy. Inaczej ma się to jeśli dokonaliśmy zakupów przez Internet ( czyli na odległość) wówczas mamy prawo do odstąpienia od umowy kupna - sprzedaży - co oznacza, że powinniśmy zwrócić towar w przeciągu 14 dni od momentu jego otrzymania. 

Towar który zwracamy powinien być nie używany, jednak mamy prawo do jego sprawdzenia, odpakowania i sprawdzenia przydatności. 

https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/

REKLAMACJA

Jeżeli kupiony towar ma wadę, konsument może złożyć reklamację, w której określi swoje żądania dotyczące doprowadzenia towaru do stanu zgodności z umową (przez naprawę lub wymianę) lub zwrotu całości bądź części wpłaconych środków (przez obniżenie ceny czy odstąpienie od umowy). Jej podstawą może być rękojmia albo gwarancja (o ile ta została udzielona).

SPORY 

W pierwszej kolejności należy pisemnie zawiadomić sprzedawcę i przedstawić swoje roszczenia. Jeśli to nie pomoże wówczas zamiast biec od razu do sądu warto zwrócić się do Rzecznika Praw Konsumenta. 

Gdzie znajdziemy pomoc? 

INFOLINIA KONSUMENCKA: 801 440 220 lub 22 2908916 - czynna od pon-pt od 8-18 

Konsumenckie Centrum e-porad: porady@dlakonsumentów.pl 

lub na stronach www.uokik.gov.pl 

Co to jest BIAŁA LISTA PODATNIKÓW VAT ?

Od 1 września 2019 r. udostępniono wykaz o podatnikach VAT,  który ma pomóc firmom skutecznie i szybko weryfikować kontrahentów. Jest to tzw. biała lista podatników VAT.

Co ma na celu - jakie będą korzyści ? 

Biała lista ma za zadanie umożliwić: 

• sprawdzenie czy twój kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT,
• jeśli twojemu kontrahentowi odmówiono rejestracji, wykreślono go z rejestru lub przywrócono zarejestrowanie jako podatnika VAT, poznanie podstawy prawnej tych decyzji,
• potwierdzenie numeru rachunku bankowego, na jaki powinieneś zapłacić swojemu kontrahentowi.

Lista prowadzona jest przez szefa Krajowej Organizacji Skarbowej. Znajdziemy ją na stronach: CEIDG i Ministerstwa Finansów. 

Biała lista podatników VAT zawiera następujące dane:

• nazwę firmy lub imię i nazwisko przedsiębiorcy;
• numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany;
• status podmiotu:
• w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,
• zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony”, w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona;

• numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany;
• numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany;
• adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną;
• imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej;
• imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej;
• imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej;
• daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
• podstawę prawną odpowiednio odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
• numery rachunków bankowych lub rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. 

Podatnicy dokonujący transakcji w zakresie towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT nie będą już mogli posługiwać się rachunkami prywatnymi. Dotyczy to także przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Nowe przepisy obowiązujące od 1 listopada 2019 r. nakładają także na sprzedawców towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT bezwzględny obowiązek posiadania:

• rachunków rozliczeniowych w rozumieniu Prawa bankowego lub

• imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej

otwartych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Co należy zrobić ? 

Do tzw. białej listy podatników VAT zostały zaimportowane numery rachunków firmowych będące w bazach danych KAS. I dotyczyło to tylko kont rozliczeniowych zakładanych na firmę!!! 

Import numerów rachunków nie dotyczył ROR-ów, które pierwotnie były kontami osób prywatnych, dopiero w późniejszym czasie przeznaczanymi do celów zakładanej działalności gospodarczej. Dane pomimo iż zostały zaimportowane zaleca się by zweryfikować ich poprawność. 

Jeśli więc przedsiębiorca posiada rachunek firmowy, którego nie znalazł w wykazie podatników VAT i chciałby go uzupełnić (a powinien do 1 listopada 2019r.) musi: 

1. zaktualizować wpis w CEIDG, wpisując numer firmowego rachunku rozliczeniowego przy wypełnianiu formularza zmianowego w CEIDG,
2. poinformować urząd skarbowy (właściwy ze względu na siedzibę spółki) na odpowiednim formularzu NIP:

1. formularz NIP-8 (podmiot wpisany do KRS),
2. formularz NIP-2 (np. spółka cywilna),
3. formularz NIP-7 (osoba fizyczna nie podlegająca rejestracji w CEiDG).

SANKCJE 

Sankcje zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020r. Oznacza to, że jeżeli zapłata kwoty stanowiącej równowartość lub przewyższającej 15 000 zł zostanie dokonana na inny rachunek bankowy kontrahenta, niż podany w wykazie:

• przedsiębiorca utraci możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kwoty w tej części, w jakiej przekracza 15 tys. zł. Ważne jest, że bez znaczenia pozostanie okoliczność podzielenia płatności wynikającej z jednej faktury na kilka transakcji. W przypadku zaliczenia takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów, podatnik będzie zobowiązany do dokonania korekty; (wyjątek: chyba, ze wpłacający w ciągu trzech dni od zlecenia przelewu zgłosi ten fakt w urzędzie skarbowym właściwym dla sprzedawcy)
• ponoszenie przez przedsiębiorcę ryzyka odpowiedzialności solidarnej z kontrahentem za zaległości podatkowe, jeśli nie zapłaci on należnego podatku VAT od transakcji. Wyłączenie tej odpowiedzialności będzie jednak miało miejsce w przypadku obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.

Do 31 grudnia 2019 r. płatności na rachunek inny, niż podany w wykazie, nie są obciążone sankcjami.

MAŁY ZUS 2019 - nowy przywilej - sprawdź dla kogo i jakie zasady !

Już dziś tj. 1 stycznia 2019 roku wchodzi w życie Mały ZUS. 

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą mogą płacić obniżone, proporcjonalne do przychodu składki na ubezpieczenie społeczne. 

Ważne jest by przedsiębiorcy, którzy chcą w 2019 roku skorzystać z tego rozwiązania muszą to zgłosić do ZUS do 8 stycznia. 

Dla kogo ? 

• dla najmniejszych przedsiębiorców, których roczne przychody z prowadzonej działalności gospodarczej nie przekraczają 30-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2018 r. jest to 63 tys. złotych).
• należy prowadzić działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG lub innych przepisów szczególnych,

Co trzeba zrobić by skorzystać z MAŁEGO ZUSu?

Do 8 stycznia należy zawiadomić ZUS o zmianie tytułu ubezpieczenia.

Nowe kody ubezpieczeń (05 90, 05 92) zawarte są w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. 

Zgłoś się do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 0590 albo od 0592.

Jeśli chcesz skorzystać z tej ulgi musisz złożyć w ZUS dokumenty:

• wyrejestrowania z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2018 r.

• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób posiadających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

• 1 stycznia (czyli do 8 stycznia 2019 r.) – jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2018 r. albo też jeśli z końcem grudnia zakończyłeś okres ulgi „preferencyjne składki” (wyrejestruj się z ubezpieczeń z kodem 05 70 albo 05 72 i zgłoś z kodem 05 90 albo 05 92),

• pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej lub wznowienia działalności gospodarczej,

• pierwszego dnia, w którym będziesz spełniał warunki do korzystania z „małego ZUS” (np. skończyłeś okres „preferencyjne składki” w trakcie roku, w którym chcesz skorzystać z „małego ZUS”).

Kto nie może skorzystać ? 

• przedsiębiorcy którzy rozliczają się w formie karty podatkowej i korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. 

• przedsiębiorcy prowadzący działalność poniżej 60 dni w roku poprzednim(ma to wyeliminować nadużycia w postaci celowego zakładania albo wznawiania działalności na koniec roku kalendarzowego)

• podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej) 

• spełniasz warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, tj. składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia
•  wykonujesz dla byłego bądź obecnego pracodawcy to co robiłeś dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym

Co najważniejsze zrezygnować z Małego ZUSu można w każdym momencie. !

Mały ZUS nie dotyczy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. 

Źródło:

1. portal ZUS.pl

2. portal nto.pl 

Bezpłatne udostępnienie dokumentacji medycznej - wzór wniosku

                                                                                                     ……..………………………..

                                                                                                          (miejscowość, data)

……………………….

(imię i nazwisko pacjenta)

……………………….

(adres zamieszkania)

………………………

( nr. telefonu opcjonalnie)

………………………

(PESEL)

                                                                                             

                                                                       ……………………………………………….

Nazwa przychodni

WNIOSEK PACJENTA

DO ADMINISTRATORA DANYCH OSOBOWYCH

O DOSTĘP DO DANYCH OSOBOWYCH

Na podstawie art. 15 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) niniejszym wnoszę o dostarczenie przetwarzanych przez Państwa kopii moich danych osobowych w postaci dokumentacji medycznej mojego leczenia w Państwa placówce :

……………………………………………………………………………………….

(tu warto wpisać daty leczenia i typ poradni np. ortopedyczna, internistyczna itp.)

Udostępnioną dokumentację medyczną proszę przesłać na mój  adres………….

                                                                                                                      …………………

Podpis

DOKUMENTACJA MEDYCZNA - JAK JĄ BEZPŁATNIE UZYSKAĆ !

Aby dobrze przygotować się do sprawy np. odszkodowawczej często proszę moich Klientów o pełną dokumentację medyczną. Klienci bardzo często nie są w jej posiadaniu i nie wiedzą jak ją mogą uzyskać. Wobec tego postanowiłam napisać krótki poradnik o tym jak bezproblemowo i co najważniejsze bezpłatnie uzyskać dokumentację medyczną. 

Wzór takiego pisma znajdziecie w następnym poście. 

Kwestia uzyskania dokumentacji medycznej  dotyczy nie tylko nas samych jako pacjentów, ale również naszych dzieci, których jesteśmy przedstawicielami przed tego typu instytucjami. Rodzice często wydają majątek na kpie dokumentacji medycznej swoich dzieci, dlatego myślę, że te kilka wskazówek przyda się każdemu z nas.  

Zgodnie z obowiązującymi przepisami RODO (zapewne każdy z Was o tym gdzieś, mniej lub bardziej słyszał ;) Pacjenci mają gwarancję dostępu do ich własnych danych osobowych, a tym samym dokumentacji medycznej tam gdzie mówimy o danych osobowych – bezpłatnie i bez zbędnej zwłoki tj. w ciągu miesiąca. 

RODO zostało przyjęte w formie rozporządzenia unijnego, co oznacza, że przepisy obejmują wszystkie podmioty działające na terenie UE, które gromadzą i przetwarzają dane osób fizycznych czyli również  pacjentów.

W przychodniach czy to państwowych czy też tych działających prywatnie często spotykam się z odpłatnością za wydanie kopii dokumentacji medycznej, co nie do końca jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Od 25 maja 2018r. czyli magicznej daty wejścia w życie przepisów RODO każdy z nas jako pacjent ma prawo do uzyskania nieodpłatnej pierwszej kopii dokumentacji medycznej. [podstawa prawna: art. 15 ust. 3 RODO]. 

Jeśli placówka odmówi mamy prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz skorzystania ze środków ochrony prawnej przed sądem (art. 12 ust. 4 RODO). W przypadku kiedy podmiot leczniczy między innymi dopuszcza się zwłoki w udostępnianiu dokumentacji medycznej, pacjentowi przysługuje możliwość zgłoszenia sprawy do Rzecznika Praw Pacjenta.

Źródło: 

Zdjęcie pochodzi ze strony internetowej -  portalemedyczne.pl 

WINDYKACJA NALEŻNOŚCI - na czym polega?

Windykacja należności jest procesem mającym na celu zdyscyplinowanie dłużnika i „zmotywowanie” go do uiszczenia należności. 

Najbardziej popularną formą przedsądowej windykacji długu (tzw. polubownej) jest wysyłanie listem poleconym pisemnego wezwania do zapłaty. Co do zasady są to dwa wezwania do zapłaty z czego ostatnie powinno informować dłużnika, że jeśli nie zapłaci to sprawa zostanie skierowana do sądu. 

Należy pamiętać, aby dokumentować wszystkie działania na tym etapie, ponieważ będą one stanowiły ważny dowód w postępowaniu sądowym.

Windykacja należności w Kancelarii przebiega w kilku etapach i co najważniejsze nie pobieramy od naszych klientów żadnych opłat wstępnych, czy też opłat za przygotowanie korespondencji do dłużnika. 

Rozliczamy się dopiero po sukcesie - czyli zapłacie przez dłużnika kwoty. 

Windykacja przebiega wg poniższych etapów:   

1. W tym etapie spotykamy się z Klientem (Wierzycielem) lub jeśli Klient nasz jest nieczasowy może kontaktować się z Kancelarią drogą mailową. 
2. Po otrzymaniu wszystkich niezbędnych do prowadzenia sprawy informacji i dokumentów następuje 2. etap sprawy - przygotowanie profesjonalnego wezwania do zapłaty, które otrzyma od Kancelarii dłużnik. 

Wezwanie będzie opatrzone w podpis prowadzącego sprawę prawnika, oraz pieczątkę Kancelarii.

   3. Następnie wysyłamy do Naszego Klienta - potwierdzenie wysłania wezwania do zapłaty do dłużnika, które w przypadku dalszego uchylania się od zapłaty będzie stanowiło dowód w sądzie. 

Z naszego doświadczenia większość spraw windykacyjnych kończy się na etapie przedsądowym. Jednak zdarzają się dłużnicy, na których działa dopiero sąd, a czasami musi zadziałać komornik. 

Jeżeli pismo z Kancelarii nie przyniesie zamierzonego efektu - dopiero po uzgodnieniu z Naszym Klientem - kierujemy sprawę na drogę sądową. 

Poniższy obrazek przedstawia jakie mamy możliwości na etapie sądowym. 

WINDYKACJA SĄDOWA

Po wyczerpaniu wszystkich przedsądowych metod windykacji należności klient ma prawo do wniesienia pozwu do właściwego sądu. 

Kosztami postępowania sądowego z reguły obciążany jest dłużnik. 

Większość naszych Klientów decyduje się na Elektroniczne Postępowanie Upominawcze, które trwa dużo krócej od standardowego postępowania sądowego. 

Po przeprowadzonym postępowaniu upominawczym jeśli dłużnik nie wniesie sprzeciwu następuje wydanie nakazu zapłaty. 

Po wydaniu przez sąd orzeczenia o nakazie zapłaty należy wystąpić do sądu o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności. Kolejnym krokiem, jeśli dłużnik nie odwoła się od decyzji sądu, jest postępowanie u komornika sądowego. . 

Jak unieważnić ślub kościelny ?

Na samym początku warto wyjaśnić, że Kościół nie uznaje rozwodów. Jeśli chcemy potocznie nazywanego rozwodu kościelnego musimy złożyć wniosek o orzeczenie nieważności małżeństwa kościelnego.

Powody do unieważnienia ślubu kościelnego

Uzyskanie orzeczenia o nieważności małżeństwa kościelnego jest możliwe wówczas, gdy zaistnieje jedna z 12 przeszkód wymienionych w prawie kanonicznym:

• wieku – zgodnie z prawem kanonicznym nie może zawrzeć małżeństwa kobieta, która nie ukończyła lat 18, a mężczyzna – 21 lat;
• niemocy płciowej, czyli niezdolności do współżycia fizycznego;
• węzła małżeńskiego – gdy jedna ze stron jest już w związku małżeńskim;
• różnej religii – gdy jedna ze stron nie ma chrztu;
• święceń – np. ksiądz nie może zawrzeć małżeństwa;
• ślubu – dotyczy osób, które złożyły śluby czystości w zakonie;
• uprowadzenia – gdy kobieta została uprowadzona lub była przetrzymywana z zamiarem zawarcia z nią małżeństwa;
• występku – gdy np. mężczyzna zabił męża swojej wybranki;
• pokrewieństwa – gdy małżonkowie są spokrewnieni;
• powinowactwa – np. między mężem a krewnymi żony;
• przyzwoitości publicznej – np. strony żyły w małżeństwie lub wieloletnim konkubinacie;
• pokrewieństwa prawnego – chodzi o osoby związane przysposobieniem (adoptujący i osoba adoptowana).

Jak wygląda proces unieważnienia ślubu kościelnego?

Sprawy małżeńskie rozpatrują sądy kościelne. Działają prawie przy każdej diecezji. Kontakt telefoniczny do takiego sądu uzyskasz od proboszcza swojej parafii lub znajdziesz na stronie internetowej diecezji. Tam można też znaleźć wzór pisma, które należy złożyć, oraz informację na temat wymaganych dodatkowo dokumentów. 

Z reguły są nimi: 

• metryka ślubu kościelnego 
• kopia wyroku rozwodowego wraz z uzasadnieniem 
• lista świadków 
• kopia skargi lub jej odpis  

Aby unieważnić ślub kościelny, najpierw wnosisz tzw. skargę powodową. Należy w niej podać konkretny powód uzasadniający prośbę, czyli tzw. tytuł, z powodu którego domagasz się unieważnienia ślubu.

Do skargi należy dołączyć:

•  świadectwo ślubu kościelnego,
•  orzeczenie o rozwodzie (jeśli ślub poprzedzała ceremonia przed kierownikiem USC).
•  W niektórych parafiach wymagane są także świadectwa chrztu. 
• Na poparcie treści skargi trzeba przedstawić dowody. Mogą to być dokumenty, świadkowie, orzeczenia biegłych (np. gdy jeden z małżonków cierpi na impotencję). 
• Trzeba też uiścić opłatę w wysokości 600–1000 zł.

POSTĘPOWANIE 

W postępowaniu unieważnienia ślubu bierze udział powód, pozwany i sędzia. Uczestniczy tu także tzw. obrońca węzła (przedstawia argumenty za utrzymaniem małżeństwa). Na procesie nie muszą być obecne obie strony. Jeżeli pozwany nie pojawi się, to nie wpłynie to na bieg sprawy.

Do grudnia 2015 roku dla unieważnienia ślubu kościelnego konieczne było uzyskanie zgodnych decyzji dwóch różnych trybunałów kościelnych ( I i II instancji). Wyrok stwierdzający nieważność małżeństwa w pierwszej instancji musiał być następnie potwierdzony przez trybunał apelacyjny. Przekazanie sprawy do drugiej instancji następowało automatycznie. Dopiero w momencie gdy II instancja wydała wyrok przeciwny, wówczas konieczne było odwoływanie się do trzeciej instancji, by unieważnienie stało się faktem.

POSTĘPOWANIE - jak wygląda teraz? 

Obecnie wystarczające jest uzyskanie jednego pozytywnego wyroku, jeśli więc żadna ze stron nie wniesie apelacji od wyroku stwierdzającego, że małżeństwo nie zostało ważnie zawarte, wówczas taki wyrok staje się prawomocny i jest ostateczny. Wyeliminowanie konieczności uzyskania dwóch zgodnych orzeczeń znacznie zatem skraca procedurę unieważnienia i upodobniło ją pod tym względem do procesu rozwodowego.

Unieważnienie ślubu kościelnego możliwe ponadto jest w tzw. procesie skróconym, który z założenia ma trwać około 45 dni. Możliwość przeprowadzenia wskazanego procesu uzależniona jest jednakże od spełnienia określonych warunków, nie jest to więc postępowanie z którego każdy będzie mógł skorzystać.

PROCES SKRÓCONY - kiedy i dla kogo? 

Możliwy tylko wtedy, gdy:

•  żądanie unieważnienia zostało zgłoszone przez obydwoje małżonków lub 
• przez jednego z nich za zgodą drugiego
• gdy przytaczane są okoliczności dotyczące faktów lub osób, poparte zeznaniami lub dokumentami, które nie wymagają przeprowadzenia dokładniejszego badania albo dochodzenia oraz w sposób oczywisty wskazują na nieważność.

Wśród okoliczności dotyczących rzeczy lub osób, które dopuszczają rozpoznanie sprawy o nieważność małżeństwa stosując proces skrócony należy zaliczyć na przykład:

• taki brak wiary, który może prowadzić do symulacji konsensu lub błędu determinującego wolę,
• krótki czas pożycia małżeńskiego, 
• aborcję dokonaną dla uniknięcia zrodzenia potomstwa, 
• pozostawanie w relacji pozamałżeńskiej w czasie zawierania małżeństwa lub wkrótce po ślubie,
• podstępne zatajenie bezpłodności, 
• zatajenie poważnej choroby zakaźnej, 
• zatajenie potomstwa z wcześniejszego związku, 
• zawarcie małżeństwa z przyczyny całkowicie obcej życiu małżeńskiemu lub wynikające z nieoczekiwanej ciąży kobiety, 
• użycie przemocy fizycznej w celu wymuszenia konsensu,
• brak używania rozumu potwierdzony dokumentacją medyczną.